Πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΥΤΟΝΟΜΩ 2020»

1. Το πρόγραμμα

Η Δράση «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΥΤΟΝΟΜΩ» παρέχει χρηματοδότηση για την υλοποίηση παρεμβάσεων, με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας στον οικιακό κτιριακό τομέα, τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και κατά συνέπεια του ενεργειακού κόστους των νοικοκυριών, με ιδιαίτερη μέριμνα για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.

Στοχεύει πέρα από την εξοικονόμηση ενέργειας και στην ενεργειακή αυτονομία των νοικοκυριών, με νέα κίνητρα και παρεμβάσεις που ενθαρρύνουν την παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας από ΑΠΕ και την εγκατάσταση «έξυπνων» συστημάτων διαχείρισης ενέργειας. Είναι ένα πρόγραμμα απόλυτα προσαρμοσμένο στις επιταγές του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, αλλά και τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τις πολιτικές για την κλιματική αλλαγή.

2. Ποιούς αφορά

Επιλέξιμες Κατοικίες

Για τις ανάγκες του Προγράμματος «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΥΤΟΝΟΜΩ» επιχορηγούνται οι εξής κατοικίες:

- Μονοκατοικία: Το ενιαίο κτήριο που περιλαμβάνει μία ιδιοκτησία, που διατάσσεται σε μία ή περισσότερες στάθμες, με κύρια χρήση κατοικίας. Στον ορισμό της μονοκατοικίας εμπίπτουν και οι περιπτώσεις κτηρίων μικτής χρήσης με χρήσεις άλλες από κατοικία στη στάθμη του ισόγειου / ημιυπόγειου / ημιώροφου με ανεξάρτητη πρόσβαση (π.χ. καταστήματα, εργαστήρια κ.ά. με είσοδο από το δρόμο). Εκδίδεται ΠΕΑ:
  - για «Ολόκληρο Κτήριο» και χρήση «Μονοκατοικία» εάν πρόκειται για ολόκληρο το κτήριο ή
  - για «Κτηριακή μονάδα» και χρήση «Μονοκατοικία» εάν πρόκειται για το τμήμα του κτηρίου που αφορά στην μοναδική κατοικία του κτηρίου.

- Πολυκατοικία: Το ενιαίο κτήριο που περιλαμβάνει περισσότερες από μία κτηριακές μονάδες – ιδιοκτησίες με κύρια χρήση κατοικίας, σε οριζόντια ή/και κατακόρυφη διάταξη. Στον ορισμό της πολυκατοικίας εμπίπτουν και οι περιπτώσεις κτηρίων κατοικίας που περιλαμβάνουν και χρήσεις άλλες από κατοικία στη στάθμη του ισόγειου / ημιυπόγειου / ημιώροφου με ανεξάρτητη πρόσβαση (π.χ. καταστήματα, εργαστήρια κ.ά. με είσοδο από το δρόμο). Εκδίδεται ΠΕΑ:
  - για «Ολόκληρο Κτήριο» και χρήση «Πολυκατοικία» εάν πρόκειται για ολόκληρο το κτήριο ή
  - το τμήμα του που αφορά στο σύνολο των κατοικιών του κτηρίου.

Διαμέρισμα: κτηριακή μονάδα – ιδιοκτησία (κατοικία) εντός κτηρίου με χρήση πολυκατοικίας. Εκδίδεται ΠΕΑ για «Κτηριακή μονάδα» και χρήση «Πολυκατοικία» και αναγράφεται τίτλος για την κτηριακή μονάδα (π.χ. Διαμέρισμα Α1).

Επιλέξιμη κατοικία είναι η μονοκατοικία, η πολυκατοικία καθώς και το μεμονωμένο διαμέρισμα.

Επισημαίνεται ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι επιλέξιμες οι ιδιοκτησίες του κτηρίου που δεν χρησιμοποιούνται για κατοικία (π.χ. κατάστημα στο ισόγειο κτηρίου)

3. Γενικές Προϋποθέσεις Επιλεξιμότητας Κατοικίας

Μία κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις :

Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της εκκαθαρισμένης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1) των τελευταίων τριών (3) ετών, του προσώπου που τη χρησιμοποιεί.
Υφίσταται νόμιμα. Στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης της κατοικίας δε διαθέτει οικοδομική άδεια ή αυτή δεν ανταποκρίνεται στην τρέχουσα κατάσταση της κατοικίας, θα πρέπει να προσκομισθεί σχετικό νομιμοποιητικό έγγραφο, από το οποίο να προκύπτει ότι η εν λόγω κατοικία υφίσταται νόμιμα.
Έχει καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ), το οποίο έχει εκδοθεί μετά την 26.11.2017 (27.11.2017 η ημερομηνία ενεργοποίησης του πληροφοριακού συστήματος έκδοσης Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης βάσει του ΚΕνΑΚ που έχει εγκριθεί με την απόφαση ΔΕΠΕΑ/οικ. 178581/30.06.2017, ΦΕΚ Β’ 2367/12.07.2017) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ.
Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα.

Δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΥΤΟΝΟΜΩ» έχουν μόνο φυσικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα σε επιλέξιμη κατοικία [δικαίωμα κυριότητας (πλήρους ή ψιλής) ή επικαρπίας] και πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια του Προγράμματος.

Η επιχορήγηση του Προγράμματος θα δοθεί με βάση τα εισοδηματικά κριτήρια του φορολογικού έτους 2019 (εκκαθαρισμένες δηλώσεις φορολογίας).

Οι εισοδηματικές κατηγορίες στις οποίες οι αιτούντες (ωφελούμενοι του Προγράμματος) κατατάσσονται και λαμβάνουν επιχορήγηση είναι:

Ειδικές περιπτώσεις:

Αν κατοικία για την οποία γίνεται η αίτηση, κατά το φορολογικό έτος 2019 ενοικιάζεται/διατίθεται για βραχυχρόνια μίσθωση, είναι κενή, ή δεν υπάρχει εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας και έχει αποκτηθεί πρόσφατα, τότε δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχουν μόνο ο πλήρης κύριος ή ο επικαρπωτής.
Σε περίπτωση ύπαρξης πολλών δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων σε επιλέξιμη κατοικία, η αίτηση υποβάλλεται από έναν εκ των δικαιούχων, μετά από συναίνεση των υπολοίπων.

Για τις πολυκατοικίες μπορούν να γίνουν 2 ειδών αιτήσεις:

- Τύπος Α: Υποβάλλεται από τον εκπρόσωπο της πολυκατοικίας και συνδυάζεται με επιμέρους αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων που περιλαμβάνουν μη κοινόχρηστες ενεργειακές παρεμβάσεις αναβάθμισης αυτών.
  - η πολυκατοικία πρέπει να έχει εκδώσει αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) και να έχει αριθμό τραπεζικού λογαριασμού
  - Απόφαση Γενικής Συνέλευσης, υποβολή αίτησης από εκπρόσωπο καθώς και επιμέρους αιτήσεις από τους ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων
  - Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης που αφορά συνολικά στο τμήμα του κτιρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία.

Τύπος Β: Υποβάλλεται από τον εκπρόσωπο της πολυκατοικίας και περιλαμβάνει μόνο αυτοτελείς παρεμβάσεις αναβάθμισης των κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικίας, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται παρεμβάσεις στα διαμερίσματα.

η πολυκατοικία πρέπει να έχει εκδώσει αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) και να έχει αριθμό τραπεζικού λογαριασμού
Απόφαση Γενικής Συνέλευσης και υποβολή αίτησης από εκπρόσωπο
Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης που αφορά συνολικά στο τμήμα του κτιρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία
Αφορά μόνο κοινόχρηστες παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης και αυτονόμησης.

4. Ύψος επιδότησης

Μέγιστο Ποσοστό ενίσχυσης: 85%

Το νέο πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΥΤΟΝΟΜΩ» περιλαμβάνει πλέον 7 κατηγορίες ενίσχυσης, με βάση τα εισοδηματικά κριτήρια των δικαιούχων:

COVID-19 premium:Λόγω των οικονομικών δυσχερειών που έχουν προκύψει εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού προστίθεται επιπλέον +10% για τις αιτήσεις που θα υποβληθούν τα έτη 2020-2021

Ενεργειακό premium: Για τα μεμονωμένα διαμερίσματα και μονοκατοικίες ενεργειακής κατηγορίας Η και Ζ προστίθεται επιπλέον 10% στο βασικό ποσοστό επιχορήγησης, εφόσον επιτευχθεί αναβάθμιση σε τουλάχιστον Β ενεργειακή κατηγορία.

Ως εισόδημα λαμβάνεται το «Εισόδημα επιβολής εισφοράς» του τμήματος Γ2 «Εκκ. Ειδ. Εισφοράς Αλληλ.» του εκκαθαριστικού σημειώματος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2019.

5. Δαπάνες που επιδοτούνται

Ο μέγιστος επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων ανά αίτηση δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 50.000 €, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. ή τις 100.000 ευρώ ανά ΑΦΜ Ωφελούμενου Δικαιούχου.

Επιλέξιμες για το Πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΥΤΟΝΟΜΩ» είναι οι παρεμβάσεις που πραγματοποιούνται μετά την έκδοση του πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας).

Οι παρεμβάσεις υποβάλλονται βάσει των συστάσεων του Ενεργειακού Επιθεωρητή και αφορούν στις ακόλουθες κατηγορίες:

1. Αντικατάσταση Κουφωμάτων

Υποχρεωτική ανακύκλωση ή απόρριψη των υφιστάμενων κουφωμάτων σε νομίμως λειτουργούντες χώρους απόρριψης υλικών (αντικαθιστώ – ανακυκλώνω)
Δυνατότητα αντικατάστασης υαλοπινάκων σε κτίρια προστατευόμενα ή ιστορικής αξίας ή ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής

2. Τοποθέτηση/αντικατάσταση θερμοκάλυψης κελύφους

3. Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης – ψύξης

Επιλέξιμη παρέμβαση θεωρείται και η αποξήλωση καυστήρων πετρελαίου και των σχετικών δεξαμενών
Καταργείται η επιλεξιμότητα για καυστήρες πετρελαίου
Καταργείται η επιλεξιμότητα για ενεργειακά τζάκια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη

4. Σύστημα Ζεστού Νερού Χρήσης με χρήση ΑΠΕ

Υποχρεωτική εγκατάσταση για τις περιπτώσεις που δεν υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα ΖΝΧ.

5. Παρεμβάσεις Ενεργειακής αυτονομίας

Συστήματα ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ
- επιλέξιμα μόνο εφόσον η κατοικία αναβαθμίζεται, με τις κύριες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, σε ενεργειακή κατηγορία τουλάχιστον Β+.
- Επιλέξιμη παρέμβαση αποτελεί η εγκατάσταση Φ/Β σταθμού μόνο για την κάλυψη της ζήτησης (net metering)
Συστήματα αποθήκευσης
- Επιλέξιμη μόνο ως συμπληρωματική παρέμβαση στην εγκατάσταση νέου Φωτοβολταϊκού σταθμού

6. Υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων

CE Πιστοποιημένες
επιλέξιμες μόνο οι συσκευές που είναι κατάλληλες, βάσει προτύπων ΕΛΟΤ ΕΝ, και προορίζονται για φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων σε οικιακό περιβάλλον

7. Παρεμβάσεις Έξυπνων Συστημάτων (Smart Home)
Ψηφιακά συστήματα και τεχνολογίες που συμβάλουν στην εξοικονόμησης ενέργειας

Έξυπνου φωτισμού (π.χ. έξυπνες πρίζες, φωτισμός χαμηλής κατανάλωσης LED)
Έξυπνης διαχείρισης του συστήματος θέρμανσης/ψύξης (π.χ. έξυπνοι θερμοστάτες)
Απομακρυσμένου Ελέγχου (π.χ. έξυπνοι αισθητήρες διαρροής, υγρασίας κλπ)

8. Λοιπές Επιλέξιμες Κοινόχρηστες Παρεμβάσεις (Πολυκατοικίες)

- Αναβάθμιση ανελκυστήρα
  Επιλέξιμες μόνο
  - οι παρεμβάσεις που απαιτούνται για την πιστοποίηση ανελκυστήρων (ΚΥΑ 28425/2008) και
  - η υποχρεωτική εγκατάσταση inverter στους ανελκυστήρες προκειμένου να επιτυγχάνεται μείωση του ενεργειακού τους αποτυπώματος δίχως να επηρεάζεται η ασφάλεια και η λειτουργικότητά τους

Αναβάθμιση συστήματος φωτισμού
- Αντικατάσταση λαμπτήρων με χαμηλής κατανάλωσης (π.χ. LED)
- Αντικατάσταση του συστήματος χρονισμού με έξυπνο σύστημα διαχείρισης, αναλόγως χρονικής στιγμής (ημέρα/νύχτα), φωτεινότητας, σημείο εισόδου/εξόδου κ.α.
- Αντικατάσταση του κυκλώματος ενεργοποίησης με αυτοματισμό με αισθητήρες κίνησης

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός για τις παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας είναι 1,2 ευρώ ανά εξοικονομούμενη ΚWh

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός κοινόχρηστων παρεμβάσεων σε πολυκατοικίες δεν μπορεί να ξεπεράσει τις 80.000€.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη στο πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΥΤΟΝΟΜΩ» είναι η διενέργεια ενεργειακής επιθεώρησης από Ενεργειακό Επιθεωρητή, ο οποίος και θα εκδίδει το απαιτούμενο Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης. Στη συνέχεια, οι παρεμβάσεις θα επιλέγονται σύμφωνα με τα ευρήματα/αποτελέσματα της επιθεώρησης, με στόχο την επίτευξη της μέγιστης εξοικονόμησης ενέργειας και τη μέγιστη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κατοικιών.

Μετά την υλοποίηση των παρεμβάσεων, θα διεξάγεται δεύτερη ενεργειακή επιθεώρηση, ώστε να ελέγχεται κατά πόσο έχουν επιτευχθεί οι στόχοι που είχαν τεθεί, και κατά συνέπεια η αντίστοιχη επιχορήγηση.

Παρέχεται η δυνατότητα κάλυψης από το Πρόγραμμα της δαπάνης για την αμοιβή του ενεργειακού επιθεωρητή, του συμβούλου έργου και κόστη τυχόν μελετών, ενώ σε περίπτωση τραπεζικού δανεισμού μέσω του Προγράμματος, το δάνειο είναι άτοκο.